คอลลาเจน เป็นโปรตีนรูปแบบหนึ่ง ที่มีความสำคัญต่อร่างกาย และควรต้องเสริมสร้างให้ร่างกายอยู่เสมอ เพราะ ถึงแม้จะเป็นโปรตีนที่ร่างกายผลิตเองได้ แต่เมื่ออายุมากขึ้น ร่างกายก็จะสร้างน้อยลงเรื่อยๆ และที่มีอยู่ ก็เสื่อมไปตามวัยด้วย 

เมื่อเป็นโปรตีนสำคัญที่ร่างกายขาดไม่ได้ งั้นเราลองมาทำความรู้จักกับเจ้า คอลลาเจน กันก่อนดีกว่านะคะ ว่าจริงๆแล้ว คอลลาเจน คืออะไรกันแน่

คอลลาเจนคือ ?

คอลลาเจน คือ โปรตีนที่เป็นโครงสร้างพื้นฐานของผิว และ อวัยวะต่างๆของมนุษย์และสัตว์ ในร่างกายของคนเรามีคอลลาเจนอยู่ประมาณ 30% ของโปรตีนทั้งหมดในร่างกาย โดยเฉพาะที่ผิวหนังจะเป็นที่ๆอุดมไปด้วยคอลลาเจนมากที่สุด

ลักษณะทางโครงสร้างของคอลลาเจนคือ เป็นโปรตีนที่มีโมเลกุลขนาดใหญ่ ประมาณ 200,000-300,000ดาลตัน และไม่ละลายในน้ำ มีลักษณะเป็นเกลียวของเปบไทด์ที่มายึดพันกัน คล้ายๆเกลียวของเชือกฟั่น มีความเหนียว คงทน

คอลลาเจน แตกต่างจากโปรตีนทั่วไปอย่างไร?

คอลลาเจนมีองค์ประกอบที่เป็นเอกลักษณ์ ซึ่งแตกต่างจากโปรตีนทั่วไป คือ คอลลาเจนจะมีกรดอมิโนสำคัญ ที่สามารถช่วยให้โครงสร้างโปรตีนของเนื้อเยื่อ และอวัยวะทั้งหมด มีความเหนียว ยืดหยุ่น คงทน แข็งแรง

คอลลาเจน มีถึง 28 ชนิด มีโครงสร้างภายในและหน้าที่ที่แตกต่างกัน แต่ที่พบมากที่สุดในร่างกายมนุษย์มี 5 ชนิด ที่อยู่ใน ผิวหนัง กระดูก ฟัน กระดูกอ่อน เส้นเอ็น เป็นต้น

เนื่องจากคอลลาเจนเป็นโปรตีนที่มีขนาดใหญ่ มีน้ำหนักประมาณ 200,000-300,000 ดาลตัน ทำให้ดูดซึมยาก ร่างกายจำเป็นต้องย่อยโมเลกุลของคอลลาเจนให้มีขนาดเล็กลง จึงต้องมีกระบวนการย่อยคอลลาเจนที่เรียกว่า กระบวนการ ไฮโดรไลซิส (Hydrolysis) 

เมื่อผ่านการย่อยแล้ว คอลลาเจนจะมีขนาดเล็กลง กลายเป็นคอลลาเจนเปบไทด์ที่มีขนาดเหลือแค่ 10,000 , 5,000 , 3,000 ดาลตันเท่านั้น ซึ่งคอลลาเจนยิ่งมีขนาดเล็กลง ก็จะยิ่งดูดซึมได้ดี มีคุณภาพสูง

5 เหตุผลที่คอลลาเจน มีความจำเป็นต่อร่างกาย

• คอลลาเจนกับผิวหนัง

คอลลาเจนช่วยให้ผิวหนังยืดหยุ่น และชุ่มชื้น 

คอลลาเจนเป็นโปรตีนที่มีอยู่ในผิวหนังถึง 30% ของปริมาณคอลลาเจนทั้งหมดในร่างกาย จึงทำให้คอลลาเจนมีผลต่อผิวหนังมาก เมื่ออายุยังน้อย ร่างกายสร้างคอลลาเจนได้อย่างอุดมสมบูรณ์ ผิวหนังของเราก็จะแน่น ฟู เด้ง เหมือนติดปริง รวมถึงความเรียบเนียนของผิว ที่เรียบเนียน นุ่มมือ 

แต่เมื่อเวลาผ่านไป ร่างกายสร้างคอลลาเจนได้น้อยลง ส่วนที่มีอยู่ ก็เริ่มเสื่อมสภาพ เส้นใยที่เกาะเกี่ยวกันอย่างแน่นแฟ้น เริ่มยืดยาน ไม่ยืดหยุ่นเหมือนเมื่อก่อน การเสริมคอลลาเจน จึงเป็นทางเลือกที่ดีในการเพิ่มปริมาณคอลลาเจนในร่างกาย

• คอลลาเจนกับกระดูก

คอลลาเจนช่วยเสริมสร้างความหนาแน่นของกระดูก

นอกจากในผิวหนังแล้ว คอลลาเจนยังเป็นส่วนประกอบสำคัญของกระดูก เปรียบเสมือนตัวกันชนของข้อต่อกระดูก ช่วยลดความเจ็บปวดของข้อกระดูก ทำให้เคลื่อนไหวร่างกายได้ดีขึ้น  เสริมสร้างความหนาแน่นของกระดูก ลดการเป็นโรคกระดูกพรุน และทำให้กระดูกอ่อนสมบูรณ์ขึ้น 

เมื่ออายุมากขึ้น แน่นอนว่า กระดูกต้องเริ่มเสื่อม ความหนาแน่นน้อยลง เวลาลุกหรือนั่งลำบากขึ้น เริ่มมีเสียงลั่นของกระดูก นั่นเป็นเพราะคอลลาเจนในกระดูกลดน้อยลง การทานคอลลาเจน จะไปเพิ่มมวลกระดูก และหล่อลื่นตรงข้อต่อกระดูก ทำให้การเคลื่อนไหวร่างกายเป็นไปอย่างยืดหยุ่น เหมือนกลับไปเป็นหนุ่ม เป็นสาวอีกครั้ง

• คอลลาเจนกับกล้ามเนื้อ

คอลลาเจนช่วยเสริมสร้างกล้ามเนื้อให้แข็งแรง

คอลลาเจนคือโปรตีนประเภทหนึ่ง ซึ่งเป็นที่ทราบกันอยู่แล้วว่า หน้าที่ของโปรตีน คือเสริมสร้างกล้ามเนื้อให้แข็งแรง และคอลลาเจน ก็เป็นส่วนสำคัญในการสร้างกล้ามเนื้อด้วยเช่นกัน 

• คอลลาเจนกับหลอดเลือด

คอลลาเจนช่วยป้องกันการแข็งตัวของหลอดเลือด

ช่วยให้การไหลเวียนของเลือดในร่างกายเป็นไปอย่างราบรื่น หากหลอดเลือดแข็งตัว โอกาสที่เลือดจะไปอุดตันอยู่ที่ใดที่หนึ่งเป็นไปได้สูง ซึ่งจะทำให้เกิดโรคเกี่ยวกับหลอดเลือดต่างๆตามมามากมาย 

• คอลลาเจนกับผมและเล็บ

คอลลาเจนช่วยเพิ่มความแข็งแรงให้กับผมแล็บ 

ทำให้เส้นผมแข็งแรงขึ้น เล็บไม่เปราะ หักง่าย และยังช่วยให้เส้นผมและเล็บยาวเร็วขึ้นด้วย

จะเห็นได้ว่า คอลลาเจนเป็นส่วนประกอบของอวัยวะสำคัญในร่างกายทั้งสิ้น ช่วยเสริมสร้างร่างกายในทุกมิติ ตั้งแต่เรื่องความสวยงาม จนถึงสุขภาพ จึงเป็นเรื่องที่แทบเป็นไปไม่ได้เลย ที่เราจะปล่อยให้ร่างกายขาดคอลลาเจน ซึ่งจริงๆแล้ว เราสามารถเพิ่มคอลลาเจนได้จากการรับประทานอาหารที่มีคอลลาเจนสูง เช่น ปลาแซลมอน งาดำ สาหร่ายทะเล มะเขือเทศ ตีนไก่ เป็นต้น ซึ่งถ้าต้องการให้ได้อย่างเพียงพอ ก็ต้องรับประทานในปริมาณที่สูงมาก การเสริมคอลลาเจน จึงเป็นอีกทางเลือกหนึ่งในการเพิ่มปริมาณคอลลาเจนในร่างกาย

ปัจจัยที่ทำให้คอลลาเจนเสื่อม หรือสูญเสียไป

-รังสี UV ในแสงแดด

แสงแดดคือตัวการสำคัญในการทำลายคอลลาเจนให้เสื่อมเร็วกว่าที่ควรจะเป็น ทำให้ผิวขาดความยืดหยุ่น หมองคล้ำ

– มลภาวะ ฝุ่น ควัน

มลภาวะ หรือฝุ่นควันต่างๆ เราต้องเผชิญอยู่ทุกวัน เมื่อสะสมในร่างกายมากขึ้นเรื่อย จะไปทำให้คอลลาเจนเสื่อมสภาพลง 

– คาเฟอีน

เครื่องดื่มที่มีส่วนผสมของคาเฟอีนจะทำให้ร่างกายสูญเสียน้ำ หากดื่มในปริมาณมาก จะทำให้คอลลาเจนในชั้นผิวถูกทำลาย ผิวพรรณไม่สดใสเปล่งปลั่ง และมีผลต่อระบบเลือด และระบบย่อยอาหาร

– ความเครียด

เมื่อร่างกายเกิดความเครียดจะผลิตสารคอร์ติซอลออกมา ซึ่งเป็นฮอร์โมนชนิดหนึ่งที่จะไปทำลายคอลลาเจนใต้ผิวหนังเราได้

– พฤติกรรมส่วนตัว

พฤติกรรมการใช้ชีวิตของเรา ก็มีผลต่อคอลลาเจนให้ร่างกายเช่นกัน ไม่ว่าจะเป็นการพักผ่อนไม่เพียงพอ สูบบุหรี่ การดื่มแอลกอฮอล์ หรือดื่มน้ำน้อยเกินไป พฤติกรรมเหล่านี้ เป็นตัวทำลายคอลลาเจนในร่างกายของเรา ทีละน้อย โดยไม่รู้ตัว

คอลลาเจน มาจากแหล่งใดได้บ้าง?

คอลลาเจนเป็นโปรตีนที่พบมากในสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนม เช่น วัว หมู รวมถึงมนุษย์ด้วย โดยปกติ ร่างกายมนุษย์จะสร้างคอลลาเจนขึ้นมาทดแทนส่วนที่เสื่อมลงไปอยู่แล้ว แต่เมื่ออายุมากขึ้น การสร้างคอลลาเจนก็ลดน้อยลง ทำให้ร่างกายและผิวพรรณเกิดปัญหามากมาย จึงเริ่มมีการสกัดคอลลาเจนจากหมู และวัว เพื่อมาใช้เป็นคอลลาเจนเสริม แต่คอลลาเจนที่ได้จากหมูและวัว เป็นคอลลาเจนที่มีโครงสร้างโมเลกุลหนัก 200,000-300,000 ดาลตัน จึงต้องผ่านกระบวนการย่อยให้โมเลกุลเล็กลง (Collagen Hydrolysis)

เมื่อผ่านกระบวนการ Hydrolysis แล้ว จะได้ Collagen Hydrolysate ที่ประกอบไปด้วย Collagen Peptideที่มีขนาดโมเลกุลเล็กลงตั้งแต่ 10,000 ดาลตัน ลงมาจนถึงแค่ประมาณ 1,000 ดาลตัน ซึ่งยิ่งค่าดาลตันน้อยเท่าไหร่ ร่างกายยิ่งดูดซึมได้เร็ว และนำไปใช้ได้ทันที 

ปัจจุบันมีสกัดคอลลาเจนจากเกล็ดปลา ซึ่งจะได้ Collagen Peptide ที่มีโมเลกุลขนาดเล็ก ประมาณ 800-1,200 ดาลตัน ซึ่งไม่ต้องไปผ่านกระบวนการ hydrolysis ร่างกายก็สามารถูดซึมไปใช้ได้ทันที ไม่ต้องเสียเวลา และคุณค่าของคอลลาเจนก็จะได้เต็มเม็ดเต็มหน่วย

คอลลาเจนที่ดี ควรมีลักษณะใดบ้าง?

•  มีมวลโมเลกุลต่ำไม่เกิน 1,200 ดาลตัน เพื่อการดูดซึมเข้าร่างกายได้อย่างรวดเร็ว และร่างกายสามารถนำไปใช้ได้อย่างเต็มที่
• ละลายน้ำได้ทันที โดยไม่ต้องเสียเวลาคน กลิ่นไม่แรง
• มีปริมาณกรด อะมิโนชนิด ไฮดรอกซี่โปลีน ที่จำเป็นในการสร้างคอลลาเจนสูง  เพราะจะสามารถทำให้ร่างกายได้ประโยชน์จากคอลลาเจนเต็มที่
• รสชาติดี รับประทานง่าย

อย่างที่กล่าวไปแล้วข้างต้นว่า คอลลาเจน เป็นโปรตีนที่ร่างกายสร้างได้เองอยู่แล้ว และเราสามารถเพิ่มคอลลาเจนได้จากอาหารที่รับประทานอยู่ทุกวัน แต่ถ้าหากต้องการเสริมคอลลาเจน ก็ควรเลือกคอลลาเจนที่มีโมเลกุลขนาดเล็กไม่เกิน 1,200 ดาลตัน เพื่อให้ร่างกายสามารถนำไปใช้ได้ทันที เพื่อให้ได้ประโยชน์สูงสุดจากคอลลาเจน